Op 11 december 2020 voerde een wet een nieuwe registratieplicht in, nl. voor het schenken van roerende goederen via een buitenlandse notaris. Hiermee wordt de zogenaamde “kaasroute” afgesloten. Maar het blijft uiteraard toegelaten om de minst belaste weg te kiezen.

De kaasroute

Tot voor kort waren er twee situaties waarbij een schenking moest geregistreerd worden.
De eerste situatie is de schenking van onroerende goederen. Alle overdrachten van onroerende goederen moeten geregistreerd worden bij de ambtenaar van registratierechten en op dat ogenblik zijn er dan ook registratierechten verschuldigd. 
De tweede situatie waarbij geregistreerd moet worden is een Belgische notariële (of “authentieke”) schenkingsakte, voor onroerende of roerende goederen. 

Voor de overdracht van een onroerend goed moet in elk geval gewerkt worden met een notaris, en ontstaat daardoor dus ook een registratieplicht. Maar ook schenkingen van roerende goederen moeten in principe via zo'n notariële akte gebeuren, met dus registratieplicht tot gevolg (en bijhorende schenkingsrechten).

Er zijn enkele ontsnappingsroutes, waarvan de zogenaamde “kaasroute” er een was. In dat geval ging u voor uw schenking naar een buitenlandse (meestal: Nederlandse) notaris. Er is, dan wel degelijk een notariële schenkingsakte, maar omdat het een buitenlandse akte betreft, hoefde ze niet in België geregistreerd te worden.

De nieuwe wet

De wet van 3 december 2020 die in het Belgisch Staatsblad werd gepubliceerd op 11 december voert een nieuwe registratieplicht in voor in het buitenland verleden notariële schenkingsakten, waarbij Belgische rijksinwoners betrokken zijn.

De registratieplicht ligt bij de contracterende partijen bij de schenkingsakte voor de buitenlandse notaris. In het klassieke geval waarbij een Belg aan een andere Belg een som geld of een kunstwerk schenkt, zijn zowel de schenker als de begiftigde dus verplicht om de schenking te laten registreren. De tussenkomende buitenlandse notaris uiteraard niet.

Bent u één van die twee partijen, noteer dan ook dat u 4 maanden tijd heeft om die registratieplicht uit te voeren.

En dus nooit meer?

De kaasroute heeft inderdaad geen zin meer om belastingen te besparen. Soms zijn de honoraria van Nederlandse notarissen wel lager, maar het puur fiscale luik is afgesloten.

De verdachte periode

Als een schenking niet wordt geregistreerd, dan zijn successierechten verschuldigd als de schenker binnen 3 jaar na de schenking overlijdt. Dat is de zogenaamde “verdachte periode”. Eenzelfde principe geldt in de 3 gewesten.

Als u dus een zuivere handgift deed en binnen de 3 jaar na deze gift overlijdt, dan moet de begiftigde bewijzen dat het vermogen (dat op het ogenblik van het overlijden niet meer aanwezig is bij de overledene), meer dan 3 jaar voor het overlijden, bij wijze van handgift, werd weggegeven aan de begiftigde. 
De begiftigde moet dus 3 elementen bewijzen: dat er iets gegeven werd, dat de wil er was om te schenken en wanneer dit gebeurde. 
Een akte van een buitenlandse notaris (die tot voor kort dus niet moest geregistreerd worden) maakte dat perfect en vrij goedkoop mogelijk, maar dat kan nu dus niet meer. Voor dergelijke situaties moet u nu dus extra aandacht besteden aan de de bewijsvoering – er kan bijvoorbeeld worden gewerkt met een (goed opgesteld) “pacte adjoint”.

De Vlaamse regering besliste midden 2020 om deze “verdachte periode” met ingang van 1 januari 2021 met een jaar te verlengen, tot 4 jaar. Maar zo ver komt het niet: door de verplichting om buitenlandse akten te registreren, is het volgens de Vlaamse regering momenteel niet meer nodig om de verdachte periode langer te maken dan 3 jaar.